- κυβός
- (Γεωμ.). Ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο του οποίου οι δώδεκα ακμές είναι ίσες. Ο κ. είναι κανονικό εξάεδρο, οι έδρες του αποτελούν τετράγωνα ίσα μεταξύ τους και οι οκτώ στερεές του γωνίες είναι τρισορθογώνιες. Αν α είναι το μήκος μιας ακμής του, τότε ο όγκος του είναι V = α3 (γι’ αυτό η τρίτη δύναμη κάθε αριθμού ονομάζεται κ. αυτού του αριθμού). Ο κ. συνδέεται με το περίφημο δήλιο πρόβλημα, το οποίο συνίσταται στην κατασκευή ενός κ. με διπλάσιο όγκο από τον όγκο ενός γνωστού κ. Αν α είναι το μήκος της ακμής του γνωστού κ. και x του άγνωστου, τότε το πρόβλημα μεταφράζεται στην κατασκευή ευθύγραμμου τμήματος μήκους
. Αυτό, όπως αποδείχθηκε κατά τις αρχές του 19ου αι., δεν επιτυγχάνεται με τη χρήση μόνο του κανόνα και του διαβήτη, όπως πρέσβευε η πλατωνική αντίληψη περί μαθηματικών. Η παράδοση αναφέρει ότι το πρόβλημα αυτό (που καλείται και πρόβλημα του διπλασιασμού του κ.) προέρχεται από τον θεό Απόλλωνα, ο οποίος έδωσε εντολή στους κατοίκους της Δήλου να κατασκευάσουν προς τιμήν του έναν βωμό με διπλάσιο όγκο από τον όγκο του κυβικού βωμού που ήδη του είχαν αφιερώσει. Οι κάτοικοι της Δήλου κατέφυγαν τότε στην πλατωνική Aκαδημία για τη λύση του προβλήματος· έτσι εξηγείται και η ενασχόληση της Ακαδημίας με το πρόβλημα.
Eμβαδόν έδρας = α2 όγκος = α3 μήκος διαγωνίου = α?
* * *κυβός, ὁ (Α) κυφός*.
Dictionary of Greek. 2013.